BUČJE / GORAŽDE:SRBIMA UREZIVALI POLUMESEC I ZVEZDU,CIVILI UMIRALI U MUKAMA

 Izvor: Miroslav Toholj - "Crna knjiga"

14. jula 1992. naoružani pripadnici tzv. Armije BiH ušli su u srpsko selo Bučje u opštini Goražde prilikom čega su zarobili svih 45 civila srpske nacionalnosti i odveli ih u muslimanske kazamate i logore. Među zarobljenima je bilo mnogo žena, dece i staraca koji su u zatočeništvu bili podvrgnuti torturama. Neki od meštana ovog malog sela su ubijeni ili su podlegli usled tortura i zlostavljanja. Neke žene su i silovane po logorima.

Meštani Bučja su te ratne 1992. od samog početka rata živeli bukvalno kao u ka­ve­zu; bili su okru­že­ni sa svih stra­na či­sto musliman­skim se­li­ma – Žu­že­lo, pa Gaj, Vran Po­tok, Ra­di­je­vi­ći, Mi­la­no­vi­ći, Stra­ža, a do­le uz Dri­nu nalazili su se još i Hu­bje­ri i Ka­za­gi­ći. Prvi napad na ovo selo dogodio se sredinom ma­ja 1992. go­di­ne kada je gru­pa mu­sli­ma­nskih vojnika izvršila napad. Tom pri­li­kom je na kuć­nom pra­gu teško ra­njen Dra­go­ljub Ča­ra­pić koji je nakon četrdeset dana preminuo u Užičkoj bolnici. Usle­di­lo je još ne­ko­li­ko ta­kvih napada prilikom čega su ra­nje­ni Mi­lan Ča­ra­pić , njegov sin Ra­dan, Lju­bi­ca Ča­ra­pić i drugi, ispričao je medijima Milivoje Čarapić, meštanin Bučja. 

Konačan ulazak u selo dogodio se 14. jula 1992. a meštanima Bučja pretila je opasnost da dožive sudbinu ostalih srpskih sela koja su još od maja popaljena. Podsećanja radi, u aprilu 1992. započinju pojedinačni i masovni zločini nad srpskim stanovništvom, a od 33 goraždanska sela u kojima su živeli isključivo Srbi, samo jedno nije spaljeno. To je selo Šašići koje je pretvoreno u veliki koncentracioni logor gde su vršena monstruozna mučenja, zlostavljanja i likvidacije srpskih civila. Među zatočenima je bilo i mnogo dece. Na području Goražda je prema podacima Republičkog centra za istraživanje rata i ratnih zločina postojalo čak 19 logora za Srbe, dok je na području Gornjeg Podrinja bilo ukupno 33 logora gde su vršena prisilna zatvaranja, mučenja, silovanja, zlostavljanja i ubistva Srba. Počevši od aprila 1992. pa sve do kraja 1995. na ovom području je zverski ubijeno blizu osam stotina građana srpske nacionalnosti, starosti od dve do 94 godine.  Po završetku rata, pronađeno je 85 masovnih i pojedinačnih grobnica sa posmrtnim ostacima srpskih civila. Naravno, ovaj broj nije konačan budući da se mnogi Srbi i dalje vode kao nestali.

Kako su mediji više puta pisali, naredba bošnjačkog vojnog vrha je glasila da bošnjački vojnici uđu u selo Bučje, u kojem je tog momenta bilo 45-oro Srba. Komanda je glasila: „Očistite selo!“ Čišćenje je podrazumevalo istrebljenje čitavog sela: od bebe u kolevci do staraca u devetoj deceniji života!

U selu je tog dana bilo i nekoliko civila bošnjačke nacionalnosti koji su takođe bili izloženi uvredama i zlostavljanjima od strane svojih sunarodnika koji su ih etiketirali kao "izdajnike i četnike" samo zato što su ostali u svojim kućama, zajedno sa komšijama Srbima.

Selo Bučje u medijima se često spominje ali ne po žrtvama i strašnoj patnji koju su ovdašnji srpski civili prošli i pretrpeli već potpuno po drugim stvarima. Naime, mediji vrlo često pišu o tome kako je "25. juna 1992. Amir Reko, komandant 43. Drinske brigade Armije BiH u Goraždu spasio 45 srpskih civila iz sela Bučje od sigurne smrti". Bošnjački mediji pišu "kako je tri dana pre akcije u Bučju, Amir Reko saznao kako su njegova majka i rođaci ubijeni od srpskih snaga u bošnjačkom selu Gudelj". Bošnjački mediji pišu da se "to desilo par sati nakon što su bošnjačke snage počinile masakr nad srpskim civilima u selu Bujakovina kada je pobijeno i spaljeno petnaest žena i staraca." Amir je prozvan herojem jer je odbio da se sveti i nije poslušao vrhovnu naredbu koja je došla iz Sarajeva, i od SDA da se selo Bučje "očisti" što je podrazumevalo masovnu likvidaciju svih meštana srpske nacionalnosti među kojima je bilo najviše žena, dece i starih, nemoćnih osoba. Srpski civili su izmešteni iz svog rodnog sela u zloglasne muslimanske logore u Goraždu gde su bili podvgnuti užasnim torturama, mučenju, masovnim silovanjima i zlostavljanjima usled čega su neki i preminuli...O gestu Amira Reke, snimljeni su brojni filmovi, dokumentarne emisije i TV prilozi po Bosni i Hercegovini i Srbiji a ni u jednom/oj se ne spominje sudbina mučenih i ubijenih Srba iz sela Bučje i prikriva se šta je bilo nakon njihovog "humanog izmeštanja iz rodnog sela". Za te zločine odgovorni su Ahmet Sejdić i brojni drugi zločinci i visokokomandujući u Goraždu. Amir Reko je ne želeći da učestvuje u zločinima nad Srbima i oštro se protiveći politici SDA ubrzo napustio Goražde i otišao u inostranstvo. Slični masakri nad Srbima, koji su takođe naređeni sa "vrha" počinjeni su već u fočanskim selima Jabuka, Gornja Jošanica, Zebina Šuma, Papratna Njiva, Zavait, Strganci, Kozja Luka, Crkvine, Bukovica, Borak Brdo a u tim napadima nisu bila pošteđena ni deca, ni žene, ni stari, nemoćni, bolesni, nepokretni... 

SPAŠENI TOG DANA, UMIRALI U NAJTEŽIM MUKAMA PO LOGORIMA     

Prilikom ulaska u selo zarobljeno je svih 45-oro civila koji su potom odvedeni u logore. Selo Bučje bilo je nebranjeno selo a najveći broj zarobljenih bili su stari i nemoćni, žene i deca. Kako su govorili i sami Bošnjaci iz Goražda, muslimanski vojnici iz tog sela pokupili "samo dve lovačke puške" što dovoljno govori o tome da nije reč ni o kakvom legitimnom vojnom cilju već je namera bila iživljavanje nad srpskim civilnim stanovništvom baš kao i u slučaju prethodnih tridesetak srpskih sela koja su popaljena od maja 1992. u ovom kraju. Sve srpske kuće u selu su demolirane, opljačkane ili popaljene a imovina pokradena.

Među logorašima koji su tog jula 1992. nasilno odvedeni iz svojih kuća i zarobljeni u logorima tzv. Armije BiH bili su i starica Dušanka Pljevančić i njen sin Radivoje.  Radivoje je u logoru strahovito mučen, maltretiran i zlostavljan a od zadobijenih povreda je ubrzo i preminuo. "On nije mogao ići, nego su ga vodili pod ruke..tukli su ga, mučili, urezivali mu mjesec i zvijezdu na ruke..u debelo meso", rekla je Dušanka. Muslimanski vojnici su psihički zlostavljali i ovu nedužnu staricu, ismevali smrt njenog deteta, vređali je, ponižavali... U publikaciji pod nazivom "Ratni zločini prema Srbima na opštini Goražde" navodi se da su vojnici muslimanske jedinice Ahmeta Sejdića iz Višegrada tukli zarobljene Srbe iz Bučja a žene maltretirali i vređali, udarajući im šamare ili ih vukući za kosu. Muškarce su pojedinačno izvodili noću i naređivali im da dignu ruke u vis, a onda su ih udarali nogama, rukama, kundacima od oružja i palicama. Terali su ih da legnu potrbuške i "jedu" prašinu i ponovo ih udarali nogama, rukama, kundacima od oružja i palicama - po leđima i drugim delovima tela - do onesvešćivanja. Podmetali su im noževe pod vrat i ispred očiju. Vrhovima noža urezivali su im muslimanski amblem polumesec i zvezdu na telu i oznaku SDA na ledjima 

ČARAPIĆI NAJVEĆE ŽRTVE

Čarapići su jedna od najstradalnijih familija na području opštine Goražda. Čak šesnaestoro članova ove porodice je ubijeno tokom napada muslimanskih paravojnih formacija na srpska sela ali i u Goraždanskim logorima smrti. U goraždanskim logorima i kazamatima su od posledica tortura i nehumanih uslova su preminuli civili - meštani sela Bučje: Anđa Čarapić (60), Drago Čarapić (70), Dušan Čarapić (70), Radivoje Pljevančić, Jovan Čarapić, Radoje Čarapić (21), Slavoljub Čarapić (34), Marica Čarapić (65).  

Odmah po ulasku muslimanske vojske u Bučje, pripadnici Armije BiH su ubili Maricu Čarapić, duševno bolesnu osobu, a njeni posmrtni ostaci do danas nisu pronađeni. Radoje Čarapić, mladić od 21 godinu, zverski je mučen u logorima da bi 1994. tamo bio zaklan od strane bošnjačkog vojnika. Starci Anđa i Drago Čarapić prošli su strašne torture, mučenja, prebijanja, zlostavljana, uskraćivana im je medicinska pomoć i dotok hrane usled čega su vrlo brzo preminuli, i to u najtežim mukama. 

Milivoje Čarapić je posvedočio kako su ga u julu 1992. godine u selu Bučje (općina Goražde) zarobile muslimanske snage, te kako je sa drugim mještanima doveden u prostorije Sekretarijata unutrašnjih poslova (SUP) u Goraždu, gde su bili zatvoreni u ćelije. Svedok Stanica Čarapić, koja je takođe bila zatvorena u prostorijama policijske stanice rekla je na suđenju bošnjačkim vojnicima: - Tukli su ih. Natjeraju da otac tuče sina… Čula sam kako ih tuku…Kažu: ‘Udri, Boško, sina’, a on neće da udari...”, kazala je Stanica, dodavši da misli da zarobljenici nisu bili tu više od sedam dana. Čarapić je istakla da je kasnije čula da je narod pričao da su “bačeni u vodu gdje je Lađeva stijena”.

Na ovom suđenju svoj iskaz je dao i Momir Čarapić, koji je naveo da su njega i druga lica početkom jula 1992. godine uhapsili pripadnici vojske, te da im je rečeno da će ići u Čajniče, ali su odvedeni do Trebeškog brda i zatvoreni u kuću Omera Kulovića, prenosi Birn. On je rekao da je tada imao 16 godina i da je zajedno sa svim muškarcima koji su se nalazili u kući bio tučen. Nakon sedam dana, vojska ih je odvela u prostorije MUP-a u Goraždu. - Nas 31 dovedeno je u MUP. Ja sam bio najmlađi. Bile su tu dvije žene, Vukosava i Anica, od 70 godina, prisetio se Čarapić. On je dodao da je nakon dva ili tri dana prvi put došao policajac da im otvori vrata kako bi nasuli vodu i da je “hrana bila nikakva”. - Ishrana je bila nikakva, nekada su nam davali parče hljeba. Jednom su podijelili po sedam krompirića. Nakon toga, 72 sata bili smo zatvoreni. Tu je umro Drago, Uroš Čarapić je doživio moždani udar, a Božo Krstić je umro u zatvoru, istakao je Čarapić.

Logorašica Ginja Uljar svedočila je: "Najužasniji je bio neki (Ismet) Kulović zvani Njemačka, ja zbog njega nisam mogla zaspati devet mjeseci. Trideset i nešto Čarapića su zatvorili u MUP. Čula sam da su silovali Č. S, Č.V. i još dosta žena su silovali. Moja sestra je lično gledala kada su Radanu Pljevaljčiću iz Bučja urezivali krst na tijelu. Muslimani su se hvalili kako su puno Srba poklali i bacili u Drinu".

U "Crnoj knjizi" Miroslava Toholja, navodi se i svedočenje S.Ć. koji je govorio o postupanju prema Srbima iz Bučja, zatočenicima muslimanskog logora u Goraždu: "Znam da ih tuku debelim kablovima, ubadaju ih iglama. Čuo sam da su nekog oca tjerali da pije krv ubijenog sina, a majku su prethodno silovali na razne načine." Prema njima se postupalo surovo, ležali su na golom betonu, tokom cele zime, izgladnjivani su i prisiljivani na teške fizičke poslove.  

POTRESNA SVEDOČENJA ŽENA

Tokom suđenja Ahmetu Sejdiću, bivšem komandantu Prve višegradske brigade takozvane Armije BiH, za ratne zločine nad srpskim civilima na području opština Rudo, Višegrad i Goražde, zaštićeni svedok Tužilaštva BiH rekla je da je na Srbima videla nožem urezane polumesec i zvezdu. Svedok S1 ispričala je da je do leta 1992. godine sa roditeljima živela u selu Bučje, kada su meštani prinuđeni da predaju oružje i da idu na slobodnu teritoriju, ali se pred polazak pojavila njoj nepoznata naoružana vojska, kojom je komandovao Sejdić, koja ih je u koloni sprovela na Trebeško brdo, javio je Birn. - Čekali smo šta će se desiti. Pojavili su se ti ljudi - Sejdić sa svojom vojskom. Upali su u kuću. Rekao je: 'Hajte! Ustani ti, ti i ti'. Ja, rođak i još nekoliko ljudi izašli smo ispred. Muškarcima su naredili na legnu potrbuške i počeli su ih udarati kundacima pušaka. Tukli su ih vojnici koji su došli sa Sejdićem", rekla je svedok. Ona je ispričala da je kasnije na muškarcima videla povrede po telu, te nožem urezan polumesec i zvezdu.

Zaštićeni svedok je navela da su nju i Ljubicu Čarapić izvodili i ponovno ispitivali. - To je bila vojska Sejdića. To znam jer su govorili da su iz Višegrada. To nisu ni krili. Zvali su se po nadimcima. Sejdić je izdavao naređenja i bio opšti autoritet. Ponašao se kao pravo vojno lice, navela je ona. Prema njenim rečima, nakon sedam dana prebačeni su u zloglasni logor, zgradu MUP-a u Goraždu gde su proveli osam meseci. Ona je pojasnila da je jedne prilike tu videla Sejdića kada je pozvana u kancelariju na razgovor da potvrdi ili demanutuje da li je silovana.

Milka Čarapić, svedočeći o pregovorima u selu Bučje u ljeto 1992. godine, navela je da je jedan dan došlo mnogo vojske i da su govorili da je to "vojska Sejdića". - Kada smo došli na Trebeško brdo zadržali su nas šest do sedam dana. Gore su nas maltretirali, tukli. Vojska je izvodila muškarce. To je bila Sejdićeva vojska, tako su govorili. Tukli su mog muža i sinove. Vodili su iza neke kuće, tukli, vraćali. Isprebijali su ih. Kada sam ih videla, to su bili živi leševi, posvedočila je Čarapić. Ona je navela da je na leđima sina videla tragove udaraca, a njen muž je nakon godinu dana umro zbog povreda zadobijenih od maltretiranja. - Došli su da nas vode na razmjenu u Čajniče. I došli smo na Trebeško brdu, tu je bila Sejdićeva vojska. Na Trebeškom brdu su tukli muškarce, maltretirali, a mene su rovili, odnijeli zlato, htjeli su da me kolju ali nisu - govorila je ranije Ljubica Begović, izbeglica iz sela Bučje-Goražde. Ipak prema tumačenju sudskog veća, Ahmet Sejdić navodno nije bio nadležan za stanovništvo iz sela Bučje.

SUD BIH OPROSTIO ZLOČINCIMA

Sud Bosne i Hercegovine potvrdio je 7. januara 2016. optužnicu koja Ibru Merkeza, Predraga Bogunića i Ešefa Hurića tereti da su počinili krivično delo ratni zločin protiv civilnog stanovništva.  

U optužnici se navodi da su Merkez, Bogunić i Hurić za vreme rata i oružanog sukoba u BiH između pripadnika Armije BiH i Vojske Republike Srpske na području općine Goražde, u periodu od jula 1992. do druge polovine februara 1993. godine, izvršavajući nezakonite naredbe Predsedništva Skupštine opštine (SO) Goražde i usmene naredbe predsjednika Predsedništva SO Goražde, u ratnim uslovima Hadže Efendića, da se civilno srpsko stanovništvo iz sela Bučje zatvori u prostorije Stanice javne bezbednosti (SJB) u Goraždu, planirali, naredili, počinili, pomagali u planiranju, pripremanju i počinjenju i na dugi način učestvovali u ubistvu, protuzakonitom zatvaranju, oduzimanju prava na pravično suđenje i nečovječnom postupanju prema više od 100 civila različitog spola i starosne dobi od sedam do 70 godina, isključivo srpske nacionalnosti sa područja opštine Goražde. 

Merkez je vršio funkciju načelnika SJB Goražde u periodu od maja 1992. do kraja augusta 1992. godine i člana Predsedništva Skupštine opštine Goražde u ratnim uslovima, Bogunić bio je u svojstvu načenika SJB Goražde u periodu od kraja augusta 1992. do druge polovine februara 1993. godine, dok je Hurić bio u svojstvu komandira Stanice policije Goražde od maja 1992. do januara 1993. godine, saopšteno je tada iz Suda BiH. Iako je zločin dokazan, donesena je kazna ispod zakonskog minimuma. Sudsko veće, kojem je predsedavala Mediha Pašić, na dvije godine zatvora prvostepeno, osudilo je bivšeg načelnika Stanice javne bezbednosti Goražde Ibru Merkeza, zbog zatvaranja i nečovečnog postupanja nad više od 100 goraždanskih srpskih civila. Njegov nasljednik na funkciji, Predrag Bogunić i komandir stanice policije Ešef Hurić - kao saizvršioci, oslobođeni su krivice. Za utamničenje Srba – dece, trudnica, staraca u zgradi preko puta policijske stanice, po mjerilima sudija - kriv je, u međuvremenu preminuli Hadžo Efendić.

A Ibro Merkez sa svojim policajcima, Srbe je - u spornu zgradu po naredbi Efendića, samo "koncentrisao" bez hrane, vode i osnovne higijene, kao živi štit u vrijeme granatiranja samo ih držao isključivo na poslednjem spratu, samo ih terao da rade za potrebe policije i "samo" ih čuvao da slučajno ne pobegnu. Sud BiH, nepravosnažnom presudom, oslobodio je Ahmeta Sejdića, ratnog komandtana Višegradske brigade tzv. Armije BiH, optužbi za ratni zločin nad Srbima, na području Goražda i Rudog 1992. i 1993. godine.

Na kraju postavlja se logično pitanje, da li je u "45 spašenih Srba iz sela Bučje" uračunato i trinaest nesrećnika, mahom žena i staraca, (dakle blizu trećine) koji su mučki pobijeni što tokom i nakon samog napada na selo ili su preminuli od višenedeljnih tortura i zlostavljanja u muslimanskim logorima i kazamatima?! Oni možda jesu preživeli tog jednog dana, ali su bili zatočeni i umrli su u najtežim mukama, par dana, nedelja, meseci kasnije....i o njihovim sudbinama treba govoriti i pisati, o tome treba snimati filmove i dokumentarne emisije. Bilo bi ljudski i izgraditi spomen obeležje u znak sećanja na ubijene, mučene, zlostavljane i silovane meštane sela Bučje.

Izvor: Miroslav Toholj - "Crna knjiga"